Günümüzde geçmişe göre daha fazla diyabet hastası tedavi için insülin pompası ve sürekli glukoz takip (CGM) sistemi kullanmaktadır. Ancak sensörler ve yapışkan pedler bazen cildi tahriş edebilir.1 Cilt reaksiyonlarına neden olabilecek faktörler, bu reaksiyonların tedavisi ve hatta tamamen önlenmesi hakkında daha fazla bilgi edinmek için okumaya devam edin.
İnsülin pompaları ve CGM sistemleri insüline bağımlı diyabet hastaları için mükemmel araçlardır. Bu araçlar diyabet yönetimini kolaylaştırır, glukoz düzeyinin dengelenmesine yardımcı olur ve yaşam kalitesini artırır.2 Cihazlar veya yapışkan pedlerin ciltte uzun süre kalması cilt reaksiyonlarına neden olabilir.1 İnsülin pompası infüzyon setlerindeki yapışkan pedler genellikle yalnızca birkaç gün süreyle cilt üzerinde kalsa da, artık CGM sistemlerinin kullanım süresi 14 güne kadar ulaşmaktadır; dolayısıyla bu sistemlerdeki yapışkan pedlerin de bu süre boyunca cilt üzerinde kalması gerekir.2
Cilt reaksiyonu çok yaygın rastlanan bir sorundur. Çalışmalar, insülin pompası kullanan çocukların %90'ı ve glukoz sensörü kullanan çocukların %80'inde cilt sorunları geliştiğini göstermektedir. Yetişkinlerdeyse insülin pompası kullanıcılarının %80'i, glukoz sensörü kullanıcılarının %71'inde cilt sorunları gözlemlenmektedir.3
Glukoz sensörü ve yapışkan ped 10-14 gün boyunca kullanıldığında, yapışkan pedin altında ısı ve nem birikebilir ve cilt bariyerine hasar verebilir.
Bu hasar da döküntü, pullanma ve bazen hafif kaşıntıya neden olur.3 Kullanım döneminin sonunda yapışkan pedi çıkarmak için çok fazla güç kullandığınızda ya da sensörü veya pompa infüzyon setini takarken çok fazla baskı uyguladığınızda cildiniz tahriş olabilir. Ciltteki tahriş genellikle yapışkan pedi veya sensörü çıkardıktan sonra kendiliğinden iyileşir. Fakat iyileşmezse yoğun cilt bakımı uygulamanız gerekebilir.
Neyse ki, alerjik kontakt dermatit olguları çok nadirdir. Genel olarak, insülin pompası ve glukoz sensörü kullanan kişilerin %14-35'inde kontakt dermatit gelişir.3 Ancak yama testi adı verilen özel bir test yapılmadan dermatitin tahrişten mi yoksa alerjiden mi kaynaklandığının belirlenmesi zordur.
Çoğu olguda izobornil akrilata (IBOA) karşı alerjik reaksiyon gelişmekle birlikte, dimetil akrilamide (DMAA) karşı alerji de gelişebilir.1 Her iki madde de, bazen sensör ve yama pompaların yapıştırıcıları ve bileşenlerinde bulunan plastik bileşikler olan akrilat grubundadır.
Dermatologların konvansiyonel alerji testiyle kontakt alerjiyi tespit etmesi zor olabilir.3 Dermatologlar yapışkan ped ve sensörün tam bileşimi hakkında bilgi alma konusunda güçlük çekebilir.
Kontakt alerjinin söz konusu olabileceğine dair bulgulardan biri, antikor varlığının saptandığı ancak hiçbir semptomun tespit edilemediği uzun, asemptomatik duyarlılaşma fazıdır.4 Sensör veya yapışkan ped çoğu zaman cilt reaksiyonlarına neden olmadan önce aylar boyu hiçbir soruna yol açmaz. Ancak reaksiyon geliştiğinde, her yeni temasla birlikte döküntü, pullanma, şiddetli kaşıntı, su toplamış kabarcık ve iltihaplanabilecek püstül gibi şiddetli semptomlar gözlemlenebilir. Bu semptomlar tedavi edilmediklerinde 2-4 hafta süreyle devam edebilir.5 Doktorunuz tedavi olarak kortizonlu krem ve bazı olgularda antibiyotik önerebilir.1
Bununla birlikte, cilt tahrişi her temasla birlikte gelişmez ve çoğu olguda genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşir. Cildinizdeki tahriş uzun süre devam ederse bir dermatoloğa danışmanız gerekir.
Geçmişte, cildi hassas olan kişilere sıklıkla yapışkan ped veya sensörü takmadan önce cilt koruyucu sprey kullanmaları öneriliyordu.1 Ancak bu spreyler yalnızca birkaç gün süreyle cilt bariyeri fonksiyonunu destekledikleri için sınırlı sayıda olguda uygundur.6
Bu spreyler, infüzyon setlerini yalnızca birkaç gün süreyle kullandıkları için giyilebilir pompa kullanan kişilerde seçenek olarak değerlendirilebilir. Ancak dikkatli olunmalıdır: Dermatologlar ve alerji uzmanları, bu spreylerin içeriklerinin potansiyel olarak çapraz reaksiyona neden olabileceği konusunda uyarmaktadır.1 Birçok kişinin sensörü takmak ve korumak için ya da cilt bariyeri olarak kullandığı kinezyo veya fizyo bantlar da çoğu zaman akrilat içerir.
Şiddetli tahriş veya kontakt alerji sorunu olan kişiler yalnızca sınırlı sayıda olguda normal sensörlerini veya infüzyon setlerini kullanmaya devam edebilir.6 Fakat diğer sistemler düşünülmeden önce, sensör veya yapışkan ped ile cilt arasında koruyucu bariyer oluşturmak için bariyer plaster kullanımı denenebilir.
Bariyer plaster yeterince büyük olmalı, geçirgen olmamalı ve akrilat içermemelidir.6 Bariyer plasteri delmek için iğne veya sensör kullanılmamalıdır. Bunun yerine, ilk olarak küçük bir delik kesilmeli veya açılmalıdır. Bazı kullanıcılar hidrokolloid veya silikon bazlı koruyucu pedlerle pozitif deneyim bildirmektedir.7 Koruyucu tabaka olarak blister plasterler ve stoma mendilleri de uygundur.
Koruyucu tabakalar değerli bir savunma sağlayabilse de, bu ürünleri kullanırken potansiyel güçlükler ve dikkat edilmesi gereken hususların farkında olunması önemlidir. Dikkat edilmesi gereken bazı konular aşağıdaki gibidir1:
Bu noktaları dikkate alarak koruyucu tabaka kullanımını daha iyi yönetebilir ve sensörlerinizin etkin ve güvenilir olmasını sağlayabilirsiniz.
Kaynaklar
Cichoń M, Trzeciak M, Sokołowska-Wojdyło M, Nowicki RJ. Contact Dermatitis to Diabetes Medical Devices. Int J Mol Sci. 2023 Jun 27;24(13):10697.
Yoo JH, Kim JH. Advances in Continuous Glucose Monitoring and Integrated Devices for Management of Diabetes with Insulin-Based Therapy: Improvement in Glycemic Control. Diabetes Metab J. 2023 Jan 31;47(1):27–41.
Berg A, Zachariae C, Nørgaard K, Svensson J. Skin Problems due to Treatment with Diabetes Technology: A Narrative Review. Med Res Arch [İnternet]. 2023 [Alıntılanma tarihi: 8 Temmuz 2024];11(11). Erişim adresi: https://esmed.org/MRA/mra/article/view/4747
Scheinman PL, Vocanson M, Thyssen JP, Johansen JD, Nixon RL, Dear K, Botto NC, Morot J, Goldminz AM. Contact dermatitis. Nat Rev Dis Primer. 2021 May 27;7(1):38. PMID: 34045488
Mayo Clinic Staff. Contact dermatitis - Symptoms and causes [İnternet]. Mayo Clinic. 2024 [Alıntılanma tarihi: 9 Temmuz 2024]. Erişim adresi: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/contact-dermatitis/symptoms-causes/syc-20352742
Kamann S, Wagner N, Oppel E. Modern diabetes devices for continuous blood sugar measuring: Limitations due to contact allergies. JDDG J Dtsch Dermatol Ges. 2021 Dec;19(12):1715–1721.
Kamann S, Oppel E. Hydrocolloid blister plaster decreases allergic contact dermatitis caused by Freestyle Libre and isobornyl acrylate. Contact Dermatitis. 2019 Nov;81(5):380–381.